Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2024-25]

Notes:
नागालँडमधील कोळसा खाण नियमन करण्यामध्ये भारतीय राज्यघटनेचे कलम 371A हा एक मोठा अडथळा आहे.
ही तरतूद नागा जमातींच्या प्रथा, परंपरा आणि धार्मिक प्रथांना बाह्य हस्तक्षेपापासून संरक्षण देते.
हे कलम 371A स्वदेशी कायदेशीर प्रणाली आणि न्यायाच्या पारंपारिक पद्धती चालू ठेवण्यास देखील अनुमती देते.
कलम 371A मुळे सरकारला छोट्या-छोट्या खाणकामावर देखरेख करणे कठीण झाले आहे.
रॅट-होल मायनिंग हा कोळसा काढण्याचा एक धोकादायक मार्ग आहे ज्याद्वारे एखाद्या व्यक्तीला रेंगाळता येण्याइतके मोठे छोटे बोगदे तयार केले जातात.

Notes:
इन्स्टिटय़ूट ऑफ ॲडव्हान्स्ड स्टडी इन सायन्स अँड टेक्नॉलॉजी (IASST) मधील भारतीय शास्त्रज्ञांनी केळीच्या तंतूपासून जखमेवर मलमपट्टी करणारे नवीन साहित्य विकसित केले आहे.
हे मटेरियल एक मल्टीफंक्शनल पॅच आहे जे केळीच्या तंतूंना चिटोसन आणि ग्वार गम सारख्या बायोपॉलिमरसह एकत्र करते.
या पॅचमध्ये उत्कृष्ट यांत्रिक शक्ती आणि अँटिऑक्सिडेंट गुणधर्म आहेत.

Notes:
भारतीय लेखक अमिताव घोष वय 67, यांना नेदरलँड्सच्या प्रीमियम इरास्मियनम फाउंडेशनने 2024 मध्ये प्रतिष्ठित ‘इरास्मस पुरस्कार’ प्रदान केला आहे. साहित्याद्वारे जागतिक हवामान बदलाच्या संकटावर लक्ष वेधण्यात त्यांच्या उत्कट योगदानाबद्दल ओळखले जाणारे घोष यांना नोव्हेंबरमध्ये वैयक्तिकरित्या 150,000 युरोच्या प्रोत्साहनासह हा पुरस्कार प्राप्त होईल.
1958 मध्ये स्थापन करण्यात आलेला हा पुरस्कार हवामान संकटाच्या सांस्कृतिक परिमाणांवर भर देणाऱ्या, युरोप आणि त्यापलीकडे संस्कृती किंवा शिष्यवृत्तीसाठी अपवादात्मक योगदान देणाऱ्या व्यक्ती किंवा संस्थांचा सन्मान करतो.

Notes:
केंद्रीय विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्री यांनी पंजाबमधील मोहाली येथील राष्ट्रीय कृषी-अन्न जैवतंत्रज्ञान संस्था (NABI) येथे भारतातील पहिल्या राष्ट्रीय वेगवान प्रजनन सुविधेचे उद्घाटन केले.
ही सुविधा वेगवान प्रजनन पद्धतींद्वारे प्रगत पीक वाण वेगाने विकसित करून पीक सुधार कार्यक्रमात क्रांती घडवून आणेल.
2010 मध्ये स्थापित NABI ही भारतातील पहिली कृषी-अन्न जैवतंत्रज्ञान संस्था आहे जी कृषी-अन्न क्षेत्रातील परिवर्तनांना उत्प्रेरित करण्यासाठी समर्पित आहे.
NABI ने विविध क्षेत्रांसाठी ‘अटल जय अनुसंधान बायोटेक (UNaTI) मिशन’ आणि बायोटेक किसान हब यांसारख्या उपक्रमांमध्ये सक्रियपणे योगदान दिले आहे.

Notes:
संयुक्त लष्करी सराव “LAMITIYE-2024” च्या दहाव्या आवृत्तीसाठी भारतीय सैन्य दल सेशेल्सला रवाना झाले.
हा द्विवार्षिक कार्यक्रम ज्याचा अर्थ क्रेओलमधील ‘मैत्री’ आहे.
संयुक्त लष्करी सराव LAMITIYE-2024 हा भारतीय लष्कर आणि सेशेल्स डिफेन्स फोर्सेस (SDF) यांच्यातील सहकार्याला प्रोत्साहन देते.
ऑपरेशन्समध्ये इंटरऑपरेबिलिटी वाढवण्याच्या उद्देशाने प्रत्येक बाजूचे 45 कर्मचारी सहभागी होतील.
UN चार्टरच्या अध्याय VII अंतर्गत हा सराव द्विपक्षीय लष्करी संबंधांना निम-शहरी वातावरणात कौशल्ये, अनुभवांची देवाणघेवाण आणि सामरिक कवायती यांचे  प्रोत्साहन देतो.

Notes:
मार्च 2024 मध्ये आइसलँडने रेकजेनेस द्वीपकल्पात ज्वालामुखीचा उद्रेक झाल्यानंतर आणीबाणीची स्थिती घोषित केली.
स्फोटाचे ठिकाण आइसलँडची राजधानी रेकजाविकच्या नैऋत्येस सुमारे 50 किमी अंतरावर असलेल्या ग्रिन्डाविकच्या ईशान्येस काही किलोमीटर अंतरावर आहे.
या उद्रेकाने रात्रीच्या वेळी आकाशात नारिंगी लाव्हाचे प्रवाह उसळले दिसण्यात आले.
स्फोटामुळे सुप्रसिद्ध पर्यटन स्थळ असलेल्या ब्लू लॅगूनसह जवळपासच्या भागांना स्थलांतरित करण्यात आले आहे.

Notes:
SANY India एक बांधकाम उपकरणे उत्पादक कंपनीने जम्मू आणि काश्मीर आणि लडाखमधील पायाभूत सुविधा प्रकल्पांसाठी आर्थिक उपाय प्रदान करण्यासाठी J&K बँकेसोबत सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी केली.
स्पर्धात्मक दरांसह सर्वसमावेशक आर्थिक सेवा प्रदान करण्यासाठी दोन्ही संस्थांच्या सामर्थ्याचा वापर करणे हे भागीदारीचे उद्दिष्ट आहे. या भागामध्ये वाढ आणि विकासाच्या संधींना चालना देण्याचेही या भागीदारीचे उद्दिष्ट आहे.

Notes:
यूएस नॅशनल ओशनिक अँड ॲटमॉस्फेरिक ॲडमिनिस्ट्रेशनने एप्रिल-जून 2024 पर्यंत ओशियानिक निनो इंडेक्स (ONI) तटस्थ श्रेणीत जाण्याची 83% शक्यता वर्तवली आहे.

Notes:
प्रसिद्ध रामसे ब्रदर्सचा भाग असलेले प्रख्यात बॉलीवूड सिनेमॅटोग्राफर गंगू रामसे यांचे 83 व्या वर्षी निधन झाले.
50 हून अधिक चित्रपटांचा वारसा असलेले सिनेमॅटोग्राफर गंगू रामसे त्यांच्या उल्लेखनीय सिनेमॅटोग्राफीसाठी ओळखले जातात.
त्यांचे चित्रपटसृष्टीतील योगदान कायम स्मरणात राहील.

Notes:
ESA आणि JAXA यांच्या सहकार्याने बेपीकोलंबो मिशन नुकतीच व्हीनसला क्षणभंगुर भेट दिली ज्यामुळे वातावरणातील गॅस स्ट्रिपिंगबद्दल आश्चर्यकारक अंतर्दृष्टी देण्यात आली.
2018 मध्ये प्रक्षेपित करण्यात आलेले त्यात बुधाकडे जाणारे दोन अंतराळ यान आहेत.
ज्याचे लक्ष्य त्याचे चुंबकीय क्षेत्र, रचना आणि भूगर्भशास्त्राचा अभ्यास करणे आहे.
2025 मध्ये बुधावर पोहोचण्याचे नियोजित बेपीकोलंबोने इटालियन गणितज्ञ ज्युसेप्पे “बेपी” कोलंबोचा सन्मान केला.
बुध ग्रहाची प्रदक्षिणा करण्यासाठी हे दुसरे मिशन आहे.