Marathi Current Affairs [मराठी चालू घडामोडी 2024-25]

Notes:
चीनने ‘Mengxiang’ नावाचे क्रांतिकारक नवीन महासागर ड्रिलिंग जहाज सादर केले आहे जे पृथ्वीच्या कवचामध्ये प्रवेश करण्यासाठी आणि मानवी इतिहासात प्रथमच आवरणापर्यंत पोहोचण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे.
यशस्वी झाल्यास महासागराच्या तळाखाली 7,000 मीटरपेक्षा जास्त अंतरावरील मोहोरोविक डिसकॉन्टिन्युटी (मोहो) चे उल्लंघन करण्यासाठी मेंगक्सियांगचे नियोजित ड्रिलिंग ग्रहातील अभूतपूर्व वैज्ञानिक शोध आणि शोधांचे दरवाजे उघडेल.
चीनचे भूवैज्ञानिक सर्वेक्षण आणि 150 हून अधिक संस्थांच्या सहकार्याने तयार केलेले मेंगझियांग हे एक प्रचंड, विशेष सुसज्ज जहाज आहे जे अत्यंत ‍असह्य परिस्थितीला तोंड देण्यास सक्षम आहे.

Notes:
केंद्रीय आयुर्वेदिक विज्ञान संशोधन परिषद (CCRAS) आणि राष्ट्रीय आयुर्वेदिक प्रणाली आयोग (NCISM) ने भारतातील आयुर्वेद संस्थांसोबत परस्पर सहकार्याद्वारे आयुर्वेदाच्या प्राधान्य क्षेत्रामध्ये क्लिनिकल अभ्यासांना प्रोत्साहन देण्यासाठी ‘SMART 2.0’ लाँच केले.
आंतरविद्याशाखीय संशोधन पद्धतींचा वापर करून आयुर्वेद हस्तक्षेपांची प्रभावीता आणि सुरक्षितता यावर पुरावे निर्माण करणे हा यामागचा उद्देश आहे.

Notes:
लेबनीज सीमेवर हिजबुल्लाह अतिरेक्यांसह वाढत्या तणावाच्या दरम्यान इस्रायलने अलीकडे यूएस कंपनी TCOM सह संयुक्तपणे विकसित केलेले “स्काय ड्यू” तैनात केले आहे.
विमानासारखा आकार असलेल्या या अत्याधुनिक शोध प्रणालीमध्ये शक्तिशाली रडार आणि सेन्सर आहेत जे 250 किमी अंतरापासून एकाच वेळी अनेक हवाई धोक्यांचा मागोवा घेण्यास सक्षम आहेत.
इंधन भरण्याची गरज न पडता उच्च उंचीवर कार्यरत, स्काय ड्यू इस्त्रायलच्या हवाई धोका शोधण्याच्या क्षमतेला आणि हिजबुल्लाह आणि इतर शत्रूंच्या विरुद्ध गुप्तचर माहिती गोळा करण्यास लक्षणीय वाढ करते.
त्याच्या तैनातीची वेळ इस्त्राईलला संभाव्य हल्ल्यांपासून संरक्षण बळकट करते याकडे निर्देश करते.

Notes:
आफ्रिकेच्या पश्चिम किनार्‍यावरील बेटांचा समूह काबो वर्दे जागतिक आरोग्य संघटनेने मलेरियामुक्त म्हणून प्रमाणित केले आहे.
दहा बेटे आणि पाच बेटांचा समावेश असलेला हा काबो वर्दे ज्वालामुखी द्वीपसमूह मध्यम हवामान आणि वैविध्यपूर्ण भूप्रदेशाचा दावा करतो.
काबो वर्दे ची लोकसंख्या प्रामुख्याने मिश्र युरोपियन आणि आफ्रिकन वंशाची, पोर्तुगीज आणि केप व्हर्डियन क्रेओल बोलतात.
काबो वर्दे ची  प्रिया (Praia)राजधानी म्हणून काम करते.
मलेरियामुक्त स्थितीची प्राप्ती ही देशाच्या सार्वजनिक आरोग्याच्या प्रयत्नांसाठी एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.

Notes:
शास्त्रज्ञांनी केरळमध्ये एक नवीन फायटोपॅथोजेनिक बुरशीची प्रजाती पॅरामायरोथेसियम इंडिकम शोधून काढली.
त्यात बहुतेक पॅरामायरोथेशिअम फायटोपॅथोजेन्स आहेत, ज्यामुळे पीक उत्पादकतेवर परिणाम करणारे गंभीर वनस्पती रोग होतात.
पॅरामायरोथेशिअम लीफ स्पॉट्स हा एक प्रकारचा बुरशीजन्य रोग आहे जो विविध वनस्पतींना प्रभावित करतो.
काही जैव-हर्बिसिडल मेटाबोलाइट्स तयार करतात.
संभाव्यतः जैव-हर्बिसिडल मेटाबोलाइट्स तण नियंत्रणासाठी वापरले जातात.
सहा जैविक राज्यांपैकी एक बुरशी युकेरियोटिक जीव आहेत ज्यात विघटन, वनस्पती रोग आणि मानवी त्वचेच्या आजारांसह विविध भूमिका आहेत.
ब्रेड आणि बिअर बनवण्यासारख्या औद्योगिक प्रक्रियांमध्ये बुरशी महत्त्वपूर्ण आहेत.

Notes:
राष्ट्रीय रोपवे विकास कार्यक्रम पर्वतमाला परियोजनेचा पुढील पाच वर्षांत किमान 400 प्रकल्पांपर्यंत विस्तार करण्याची सरकारची योजना आहे.
2022-23 च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पात सुरू करण्यात आलेल्या या कार्यक्रमाचा उद्देश मर्यादित रस्ते आणि रेल्वे कनेक्टिव्हिटी असलेल्या पर्वतीय भागातील गर्दी कमी करणे आहे.
नॅशनल हायवेज लॉजिस्टिक मॅनेजमेंट लिमिटेड (NHLML) या नॅशनल हायवेज अथॉरिटी ऑफ इंडिया (NHAI) च्या 100% मालकीच्या उपकंपनीकडे सोपवलेल्या अंमलबजावणीसह रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालय या प्रकल्पाची देखरेख करते.
गेल्या वर्षी पाच वर्षांत 1,200 किलोमीटरपेक्षा जास्त रोपवे लांबीसह 250 हून अधिक प्रकल्प विकसित करण्याची योजना जाहीर करण्यात आली होती.

Notes:
एनटीपीसी ग्रीन एनर्जी लिमिटेड (एनजीईएल) ने हरित हायड्रोजन आणि नवीकरणीय ऊर्जेच्या विकासासाठी महाराष्ट्र सरकारसोबत सामंजस्य करार (एमओयू) केला.
या सामंजस्य करारामध्ये ग्रीन हायड्रोजन आणि त्याच्या डेरिव्हेटिव्ह्जचा समावेश आहे जसे की ग्रीन अमोनिया आणि ग्रीन मिथेनॉल, ज्याची क्षमता प्रति वर्ष 1 दशलक्ष टन पर्यंत आहे.
या सामंजस्य करारामध्ये अक्षय ऊर्जा प्रकल्पांचा विकास आणि 2 GW क्षमतेच्या पंप स्टोरेज प्रकल्पांचाही समावेश आहे.

Notes:
कोडेक्स कमिटी ऑन स्पाइसेस अँड क्युलिनरी हर्ब्स (CCSCH) चे 7 वे सत्र 29 जानेवारी ते 2 फेब्रुवारी 2024 या कालावधीत कोची येथे पार पडले.
कोडेक्स एलिमेंटेरियस कमिशन (CAC) अंतर्गत 2013 मध्ये स्थापन झालेल्या, भारताने मसाल्यांसोबत सातत्याने समितीचे आयोजन केले आहे.
बोर्ड इंडिया आयोजन सचिवालय म्हणून काम करत आहे.
या सत्रात लहान वेलची, हळद, काळीभोर फळे येणारे एक सदाहरित झुडूप, allspice आणि स्टार anise साठी गुणवत्ता मानके अंतिम करण्यात आली.
FAO आणि WHO द्वारे संयुक्तपणे स्थापित केलेले कोडेक्स एलिमेंटेरियस कमिशन ही 189 सदस्य देशांसह एक आंतरराष्ट्रीय संस्था आहे, जी दरवर्षी जिनिव्हा आणि रोम येथे बैठक घेते.

Notes:
सिक्कीमचे मुख्यमंत्री प्रेमसिंग तमांग यांनी 1 एप्रिल 2006 नंतर नियुक्त केलेल्या राज्य सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी जुनी पेन्शन योजना (OPS) पुनर्स्थापित करण्याची घोषणा केली आहे. सिक्कीम सेवा पेन्शन नियम 1990 नुसार 31 मार्च 1990 पूर्वी नियुक्त केलेल्या कर्मचाऱ्यांना याचा लाभ मिळेल.
राज्य सरकारी कर्मचाऱ्यांच्या आर्थिक कल्याणासाठी विशेषत: नजीकच्या राज्य विधानसभा निवडणुकांच्या दृष्टीने हे पाऊल एक महत्त्वपूर्ण उपाय आहे.

Notes:
2024 मध्ये विज्ञानातील महिला आणि मुलींच्या 9व्या आंतरराष्ट्रीय दिवसाची थीम “विज्ञान नेतृत्वातील महिला आणि मुली, शाश्वततेसाठी एक नवीन युग” आहे.
हि थीम जागतिक स्थिरता उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी विज्ञानातील महिलांच्या नेतृत्वाच्या महत्त्वावर जोर देते.
हा दिवस 11 फेब्रुवारी रोजी साजरा केला जातो.
रॉयल ॲकॅडमी ऑफ सायन्स इंटरनॅशनल ट्रस्ट 2024 च्या आंतरराष्ट्रीय महिला आणि मुलींच्या सायन्स असेंब्ली दिनाचे आयोजन करते.